Tüketici Haklarında Yeni Dönem Başladı
Ticaret Bakanlığının tüketicilerin daha ileri seviyede korunması için yayımladığı düzenlemelerin 01 Ekim 2022 tarihi itibarıyla yürürlüğe girdiğini belirten, Tüketiciler Birliği Van Şube Başkanı Erhan Uğurlu, düzenlemeleri aşağıda maddeler halinde sıraladı.
Yeni tüketici düzenlemesiyle, kredi sözleşmelerinden mesafeli satışlara, satış sonrası hizmetlerden tüketici hakem heyetleri gibi birçok konuda yeni bir dönem başladı.
1- Tüketici kredilerinde bağlı sigorta yaptırılması mümkün hale geldi, daha önce Sigorta için ayrı bir sözleşme düzenlenmesi gerekirken yeni düzenlemeye göre kredi sözleşmesinin içine sigorta sözleşmesi de konabilecek Yani tek bir sözleşme ile hem kredi hem de sigorta yaptırılmasına imkan tanındı. Bu düzenleme daha çok bankacılık işlemleriyle uğraşanların işini kolaylaştırdı. Buna dair çıkarılan yönetmelikle tüketiciye yalın kredi (yani sigortasız) alma hakkının tanıdığına ve önerildiğine ilişkin bankalara ispat yükümlülüğü getirildi. yani bankalar bağlı sigorta yaptırabilmek için tüketiciye sigortasız bir seçeneği sunduklarında ispat etmekle yükümlü olacaklardır.
2- Ön ödemeli konut satışlarında konut teslim süresi bir yıl daha uzatıldı, teslim süresi 36 aydan 48 aya çıkarıldı.
3- Mesafeli sözleşmelerde malın teslim süresi 30 gün ile sınırlandırıldı buna uymayanlar idari para cezası ile cezalandırılacak.
4- Mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık eden aracı hizmet sağlayıcılar Bu araçta kurulan mesafeli sözleşmelerden doğan Hak ve yükümlülükleri kullanımı süresi boyunca tükenişlerin bu talep ve bildirimlerini iletebilmelerine ve takip edebilmelerini elverişli bir sistemi kurmak ve kesintisiz açık tutmakla yükümlü kılındı. Bu aracılar tüketicileri ön bilgilendirilmesinin yapılmasından ve ispatından aynen satıcı ve sağlayıcılar gibi sorumlu olacaklar. Aracılar; yukarı-da belirtilen hususlardan dolayı tüketicilerle yapılan bütün işlemlerin kayıtlarının tutulmasın-dan, istenmesi halinde de bu bilgilerin hem ilgili kurum ve kuruluşlara hem de tüketicilere verilmesinden sorumlu olacaklar. Yine bu aracılar satıcılardan bağımsız olarak düzenledikleri kampanyalı, promosyonlu veya indirimli satışlarda sözleşmenin hiç ya da gereği gibi ifa edil-memesinden, ayrıca ön bilgilendirmede yer alan hususlar ile reklamlarında yer alan bilgilerin uyumlu olmasından ve ispatından da sorumlu tutuldular.
5- Devremülk ve devlet tatil ile ilgili de ciddi düzenlemeler yapıldı. Ön ödemeli devre mülk ve devlet tatil sözleşmesi kurulması yasaklandı. Devre tatil sözleşme süreleri 10 yıl ile sınırlandırıldı yani en fazla 10 yıl için devlet tatil sözleşmesi kurulabilecek. Bir de tüketici devlet tatil sözleşmesinden kaynaklanan tatil hakkını belli bir dönem için kullanmayacağını tatilin başlayacağı tarihten en az 3 ay önce sağlayıcıya bildirirse o dönem için tüketiciden herhangi bir isim altında Bedel talep edilemez. Yasaya aykırı bir şekilde tüketicilere ön ödemeli devlet tatil sözleşmesi Kuran veya kurulmasına aracılık edenler hakkında 3 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası öngörüldü. Ayrıca, eğer bu suçlar bir tüzel kişiliğin faaliyeti çerçevesinde işlenmişse bunlara özgü güvenlik tedbirleri de hükmü olunur.
6- Yasaya yenilenmiş ürünlerle ilgili bir madde eklendi. 57 A Yenilenmiş ürünler için bir yıl garanti verilmesi zorunlu hale getirildi. Herkes bu ürünleri yenileyip satamayacak, yenileme yapacak olan merkezler bakanlıkça belirlenecek, bakanlıktan yetki belgesi alanlar ancak bu ürünleri satabilecek.
7- Yetkili Servislerle ilgili bir düzenleme yapıldı. Buna göre başvuracak olan imalatçı ya da ithalatçılara servis istasyonlarını Bakanlığına bildirme ve bu yetkili servisleri servis adresine yükleme görevi verildi. Böylelikle hem bu adresteki servisler güncelliğini koruyacak hem de tüketiciler yetkili servislere güvenle ulaşabilme imkânına kavuşmuş olacaklar. Yetkili servis istasyonlarla karışmaların engellenmesi amacıyla özel servislerin faaliyetlerinde ‘özel servis’ ibaresini kullanmaları zorunlu hale getirildi. Özel servisler her türlü mecrada ya da faaliyetlerinde kolaylıkla görülebilir ve okunabilir bir şekilde ‘özel servis’ yazarak tüketicinin aldatılmasının önüne geçilmiş olacaktır. Bu yükümlülüğe uymayanlara idari para cezası uygulanabilecektir.
8- Hakem heyetleri de yeniden dizayn edildi. Daha önce yasa ile belirlenen heyetlerin yetki sınırlarını Bakanlık belirleyebilecek. Hakem heyetlerinde il ilçe hakem heyeti ibareleri kaldırıldı, bütün hakem heyetleri ‘Tüketici Hakem Heyeti’ adı ile görev yapacak.
Parasal sınır 30 bin liraya yükseltildi. 30 bin liranın altındaki uyuşmazlıklarda hakem heyetine başvurmak zorunlu olacak. Her yıl TÜFE oranında 10 liranın katları dikkate alınarak arttırılan miktarlar 1000 liranın katları halinde arttırılacak. Yani her yıl yapılacak artışların küsuratları 10 katları yerine 1000’in katları şeklinde olacak. Dolayısıyla tüketicilerin karşısına 13.262 lira gibi bir rakamlar yerine 13 bin lira 25 bin lira şeklinde kolay rakamlar çıkmış olacak. İlçelerde tüketici hakem heyeti bulundurma zorunluluğu kaldırıldı, ancak tüketiciler yine kaymakamlıklara başvurabilecekler. Kaymakamlıklar başvuruları ilgili yere gönderecektir. Hakem heyetinin çalışmalarına da bir kolaylık getirildi. Hakem heyeti tarafından tebliğ gereken evrakın taraflara elektrik ortamda tebliği yapılabilecek, ancak elektronik ortamda yapılamayan tebligatlar yine eski tebligat kanunu hükümlerine tabi olacak.
9- Kötü niyetli avukatların vekalet ücreti almak için oynadıkları oyuna son veren hüküm yasaya eklendi. Mevcut olduğu halde tüketici hakem heyetine sunulmayan bir bilgi veya belge Tüketici Mahkemesine sunulmuş ve eğer tüketici bu yüzden davayı kaybetmişse tüketici aleyhine yargılama gidene ve vekalet ücretini hükmedilemeyecektir.” açıklamasını yaptı.
Tüketiciler Birliği olarak 7/24 hizmet verdiklerini de belirtenBaşkan Uğurlu," Tüketicileri bilinçlendirmek amacıyla çalışmalar yaptıklarını, Tüketici Hakem Heyetlerinde ve Hasta Hakları Kurulunda görev aldıklarını, çıkacak yasalar hakkında görüş bildirdiklerini ve tüketicilere danışmanlık yaptıklarını ve bakanlığın Alo 175 Tüketici Danışma Hattının hizmet verdiğini ifade etti.